http://www.nooreaseman.com/forum385/thread18002.html
دنیایی که «جدایی نادر از سیمین» به تصویر در آورده است،باتلاقی است که حتی پناه بردن به خدا نیز نمیتواند انسان را از آن نجات دهد. انسانها تنها هستند و تنها درد است که یار و یاور بنی بشر است. زن خدمتکار یک فرد متدین است، اما زندگی خوب و آرامی ندارد. حتی او نیز دروغ میگوید. اصلا انگار که عامل همه بدبختیهایی که برای آدمهای درون فیلم پیش میآید را او به وجود آورده است. گرچه در پایان حاضر نمیشود بابت دروغ گویی خود پول را قبول کند، اما این پرهیز نه به خاطر اعتقاد راستین به پاکی و درستکاری که به دلیل وحشت از عواقب مادی و دنیایی خوردن مال حرام است. یکی از تفکرات استعماری و مبتذل درباره دین در زندگی بشر این است که ادیان با به وجود آوردن ترس از عقوبتهای دنیوی و اخروی، انسانها را از انجام خطا بر حذر میدارند. «جدایی نادر از سیمین» هم در پی دفاع از همین دیدگاه است. اما در دین اسلام، سلامت اقتصادی انسان یک اصل و حق است. مسلمانان به خاطر خدا و ضایع نشدن حق دیگران، نباید حقوق دیگران را زیر پا بگذارند.
اما در این فیلم روح عدالت خواهانه دین اسلام در حد یک خرافه تقلیل یافته است.
اما نکته جالب و قابل تأمل در این فیلم این است که از معدود شخصیتهای اصلی آن که اخلاق را رعایت میکند و دروغ نمیگوید، سیمین است. یعنی همان کسی که ایران را کشور مناسبی برای زندگی و پرورش نسل جدید نمیداند.
«جدایی نادر از سیمین» یک فیلم ضد خانواده محسوب میشود. در این أثر بر طبل جدایی آدمها از یکدیگر کوبیده میشود. فرهادی در فیلم اخیر خود نیز مانند کارهای قبلی اش بر بدبینی و شک و تردیدهای آدمها به یکدیگر صحه میگذارد. گویی فیلم به مخاطب خود تأکید میکند که هرگاه به فردی شک کردی، یقین کن که شکت واقعیت دارد! این مسئله تنها به این فیلم محدود نمیشود و در تمام آثار گذشته فرهادی، همه شک و تردیدها درست از آب درآمدند و نقیض آن اتفاق نیفتاد. این نوع تصویر سازی تأثیری منفی بر روابط انسانی و به خصوص سلامت و آرامش خانواده دارد. البته ناگفته پیداست که یکی از ریشههای جامعه ایرانی استحکام نهاد خانواده است و به همین دلیل نیز دشمنان کشور ما همواره در پی تضعیف خانواده در ایران هستند.
در این فیلم چهره ای به شدت منفی از قشر زحمتکش و مستضعف جامعه نمایش داده میشود. شوهر زن خدمتکار که دارای ظاهری مذهبی هم هست در این فیلم شمایلی روانی و خطرناک دارد.
غم و اندوه و نفرت آدمها به یکدیگر در فیلم بیداد میکند؛ گویی همه با هم دشمن هستند و تنها کورسوی امیدشان به سرکیسه کردن یکدیگر است(!)
تم اصلی «جدایی نادر از سیمین» دروغ گویی است. این فیلم، ایرانیان را مردمی دروغگو معرفی میکند که به خاطر منافع خود حاضرند واقعیات را مخفی کنند. آنچنان که در این فیلم هر دو طرف دعوا –نادر و خانواده زن خدمتکار- برای این که دیگری را مغلوب کنند دروغ میگویند.
در ادامه داستان این گونه پیش میرود که نادر یک زن را برای پرستاری از پدرش استخدام میکند. آن زن به دلیل فقر مالی این کار را پذیرفته و این مسئله را از شوهرش پنهان میکند. اما از سوی نادر با تهمت دزدی مواجه میشود و کشمکشهایی بین دو خانواده پیش میآید.
فیلم با صحنه دادگاه طلاق یک زوج جوان آغاز میشود. دادگاهی که در آن سیمین از نادر طلاق میگیرد. او قصد دارد از کشور به خارج برود، اما شوهرش به خاطر شرایطی چون مسئولیت نگهداری از پدرش نمیخواهد با وی همراه شود. وقتی از سیمین درباره اصرارش برای خارج شدن از ایران سوال میشود، پاسخش این است که با پرورش یافتن فرزندش در ایران مخالف است. او درباره مشکل این شرایط سکوت میکند. اما این دیالوگها و سکوت معنادار زن یک تمهید دراماتیک و روانی جهت زمینه سازی ذهن مخاطب برای پذیرفتن سیاهی و نکبت جاری در جامعه ایران (به زعم فیلم) است.
این فیلم نگاهی بسیار سطحی و خام به مسائل اجتماعی دارد که در یک زرورق به ظاهر زیبا پیچیده شده است. تمام حرف این فیلم یک جمله بسیار ساده و پیش پا افتاده بیش نیست؛ این که ایران جای مناسبی برای زندگی نیست. همین! این جمله در فیلم با پیچیدگی و بازیهای دراماتیک خاصی صورت نگرفته و خیلی ساده و سرراست بیان شده است.
متأسفانه برخی از رسانهها به قدری به بزرگنمایی و اسطوره سازی این فیلم پرداخته اند که فضای ایجاد شده به فرد اجازه هیچ شک و تردیدی در مورد «جدایی نادر از سیمین» نمیدهد. اما در حوزه اندیشه و نقادی، نباید از هیاهوهای کاذبی از این دست منفعل شد و چشم را بر حقایق بست. به هر حال فیلم اخیر اصغر فرهادی دارای مسائلی است که نمیتوان به سادگی از کنار آنها گذشت.
مدتی است که فیلمی موسوم به «جدایی نادر از سیمین» با استقبال فراوان دولتهای غربی و رسانههای وابسته به جریانهای اشرافی، ضد انقلاب و فتنهگر مواجه شده است. تعداد زیادی از جوایز برلین در حالی به این فیلم اهدا شد که جشنوارههای غربی معمولا بدون انگیزه و مقصود سیاسی به فیلمی جایزه نمیدهند. اما به راستی علت اصلی تمایل معاندین و مخالفین برای برجستهسازی این فیلم چیست؟
درحاشیه
نمایش فیلم «جدایی نادر از سیمین» در داخل و خارج از کشور با حواشی قابل توجهی همراه بود. از جمله میتوان به تحلیلها و واکنشهای رسانههای خارجی به این فیلم اشاره کرد.
تحلیل «الحیات» و «السفیر» علیه «جدایی نادر از سیمین»
به عنوان مثال روزنامه الحیات چاپ لندن با اشاره به روابط انسانی منعکس شده در این فیلم نوشت: فیلمهای اخیر ایرانی [عرضه شده در جشنوارهها] بحرانهای اجتماعی و فکری موجود در ایران پس از انقلاب اسلامی را به تصویر میکشند و نهایتا شخصیتهای این فیلمها در برابر واقعیت سخت [و غیر منعطف] به ناامیدی میرسند.
نویسنده روزنامه الحیات سپس با اشاره به حوادث سال گذشته در ایران و مساله فتنه ۸۸ نگاه غلط موجود بر انقسام و جدایی طبقاتی را مبنای تحلیل خود از جامعه ایران قرار میدهد و تاکید میکند: فیلم جدید فرهادی اولین فیلمی است که به مطالعه طبقات اجتماعی در ایران میپردازد و این جدایی را به تصویر میکشد.
وی با اشاره به دیالوگهای فیلم «جدایی نادر از سیمین» و همچنین فعالیتهای فتنهگران در فیسبوک و شبکههای اجتماعی اقدام «سیمین» (لیلا حاتمی) برای بهدست آوردن حضانت فرزندش برای خروج از ایران را اقدام فیلم فرهادی در انعکاس واقعیتهای روزانه جامعه ایرانی! میداند و مینویسد: این امر برای [سیمین] که از طبقه متوسط ایران است بسیار طبیعی است!
نویسنده روزنامه الحیات همچنین به نقش راضیه در فیلم «جدایی نادر از سیمین» میپردازد و با اشاره به عدم ارائه چنین شخصیتهایی در فیلمهای ایرانی تاکید میکند: [راضیه] همچنان به فهم ابتدایی و ساده خود به دین پایبند است و به جریان محافظهکار تعلق دارد!
وی در ادامه با اشاره به داستان فیلم «جدایی نادر از سیمین» و مقایسه این فیلم با فیلم «درباره الی» مینویسد: هرچند سینماگران و کارگردانان ایرانی از ایجاد رابطه بین فیلمهای خود و حوادث جاری در ایران اجتناب میکنند، اما باید گفت دو فیلم اخیر فرهادی را نمیتوان از حوادث جاری ایران جدا کرد.
در همین حال دیگر روزنامهای که به فیلم «جدایی نادر از سیمین» پرداخته است روزنامه لبنانی السفیر چاپ بیروت است که ضمن گزارشی از جشنواره برلین و عدم حضور «جعفر پناهی» کارگردان فتنهگر کشور در این جشنواره، پیام وی به این جشنواره را یادآور میشود و مینویسد: پناهی گفت:.. منتظر تجسم آرزوهایم در فیلمهای شما هستم...
نویسنده روزنامه السفیر سپس تاکید میکند: آنچه پناهی از آرزوهایش گفت بدون شک در اثر هموطن او اصغر فرهادی منعکس شده است.
وی ادامه میدهد: فرهادی در «جدایی نادر از سیمین» بار دیگر چون «درباره الی» از طبقه متوسط ایران سخن میگوید که تحت نظام توتالیتر ایران قرار دارد!
نویسنده روزنامه السفیر همچنین با اشاره به حوادث فیلم «جدایی نادر از سیمین» تاکید میکند که فیلم فرهادی از فاجعهای غیرقابل پیشبینی در جامعه ایران سخن میگوید که از بمب اتمی ایران وحشتناکتر است و قربانی آن «دختر و جنین» است.
وی در نهایت تاکید میکند: فیلم جدید فرهادی تکمیل فیلم «درباره الی» است که جوانان ایرانی چه در ساحل و چه در قلب تهران را با زجرهای فراوان از فساد نظام ایران نشان میدهد.
عجیب است که با وجود این مسائل، مدیریت سینمایی دولت از این فیلم حمایت کرده و موفقیت آن در جشنواره برلین را تبریک گفت(!) همچنین صداوسیما در پخش تبلیغات این فیلم هیچ محدودیتی را در نظر نگرفته است(!)